Zubietako instalazioetara bisita egin ondoren, Maria Eugenia Arrizabalaga Gipuzkoako EAJko presidenteak nabarmendu duenez, "balorizazio energetikoa erantzun modernoa eta klimaren aldetik arduratsua da EH Bilduren negazionismoaren aurrean". EAJ-PNVk argi eta garbi salatu du ezker abertzaleak, EH Bilduk ordezkatuta, hondakinen kudeaketaren arloan Gipuzkoari egin dion kaltea.

Arrizabalagak nabarmendu duenez, "gaur egun errealitate eredugarria dena – balorizazio energetikoa Zubietan – bertan behera uzteko zorian egon zen, estrategia arduragabea, hipokrita eta Europako ingurumen-politikaren estandar aurreratuenen aurkakoa".

Hondakinen kudeaketa eztabaida politikoaren erdigunean

Aurreko hamarkadaren hasieran, Gipuzkoa blokeatuta zegoen bere hondakinen kudeaketan. Huts egindako hainbat saiakeraren ondoren, 2010ean Zubietako ingurumen-gunea eraikitzeko baimena eman zen, energia balioztatzeko planta bat barne, Batzar Nagusietan onartutako plangintzari eta lurraldea ingurumen atzerapauso larri batera kondenatzen zuen zabortegien eredu zaharkitua gainditzeko beharrari erantzuteko.

Hasiera-hasieratik, EH Bilduk bere bandera ideologiko bihurtu zuen instalazio berriaren aurkako jarrera. Beldurra, faltsukeriak eta desinformazioa zabaldu zituen. Gipuzkoako Foru Aldundiak eskatzen duen erantzukizun instituzionala bere gain hartu beharrean, eztabaida publikoa pozoitzera eta gaur egun ingurumen-jasangarritasunaren printzipio aurreratuenekin bat egiten duen azpiegitura deslegitimatzera bideratu zituzten indarrak.

EH Bilduren hipokrisiak ez du mugarik. Balorizazio energetikoa publikoki deabrutzen zuten bitartean, euren lerroetan bertan Euskal Herriko beste leku batzuetan antzeko teknologiak onartzeaz arduratzen ziren pertsonak sartzen zituzten: Zabalgarbitik Galindoraino. Bilduk GHK-ko kudeatzaile izendatutako Ainhoa Intxaurrandietak berak, Zubietako proiektuaren ingurumen baimen integratua luzatzeko eskatu zuen 2014an. Instalazioa hain kaltegarria bazen, zergatik ez zuten baimena iraungitzen utzi? Erantzuna sinplea da: ez zuten sinesten esaten zutena, eta ez zuten eredu alternatibo bideragarririk.

Zubieta, ingurumen aurrerapenaren ikurra, EH Bilduren zabortegien eredu zaharkituaren aurrean

Bilduren benetako proposamena iraganera itzultzea izan zen: Zestoako harrobi zahar batean zabortegi bat sortzea, Europako araudia urratuz. Erabaki horrek ingurumen-kalte konponezina eragingo zukeen, lurraldea berotegi-efektuko gas asko isurtzera, lixibatuak sortzera eta belaunaldiz belaunaldi iraungo zuen herentzia toxikora kondenatuz. Errealitatea argia da: bere agintaldian, EH Bilduk hondakinen kudeaketa geldiarazi zuen, inoiz zehaztu ez ziren irtenbideak inprobisatu zituen eta mesfidantza eta liskar giroa sortu zuen.

Hondakinak kudeatzeko funtsezko azpiegitura baten obrak geldiarazteko erabakia akats estrategiko eta ingurumeneko akats larria izateaz gain, Gipuzkoako herritarrek ordaintzen duten diru kopuru garrantzitsua ekarri zuen. Interes orokorren gainetik jarrera ideologikoak ezartzearen ondorioz, enpresa esleipendunei milioi askoko kalte ordainak eman zitzaizkien, saihets zitezkeen auzi judizialak eta 10 M € baino gehiagoko gainkostua eta horrek Foru Aldundiaren diru-kutxak kaltetu ditu.

2015etik aurrera amaiera emango zaio noraez horri. Erabakitasunez eta zorroztasunez, proiektua berreskuratu eta gauzatu egin zen. 2020an, Zubietako planta martxan hasi zen. Gaur egun, bere onurak eztabaidaezinak dira: berotegi efektuko milioika tona gas isurtzea saihesten du, hondakin ez-birziklagarriak energia bihurtzen ditu, eta Europako legediak ezarritako emisio mugak zorrotz betetzen ditu. Azken batean, instalazio segurua, modernoa eta eraginkorra da, EBko hondakinen hierarkiaren printzipioei erantzuten diena eta prebentzioaren, birziklatzearen eta konpostatzearen estrategia integratu baten parte dena.

EHBildu, GuraSOS eta beldurraren diskurtso toxikoak

Hala ere, EH Bilduk beldurraren diskurtsoan katramilatuta jarraitzen du. GuraSOS bezalako elkarteak bozgorailu gisa erabiltzen ditu iraunkortasunaren adibide den proiektu bat zalantzan jartzen jarraitzeko. Ez dute Europako araudia ezagutzen –edo nahita ez dute ezagutzen–, osasun publikoko datuak manipulatzen dituzte eta funtsik gabeko salaketak egiten dituzte, justifikaziorik gabeko alarma besterik sortzen ez dutenak. Inguruan arnasten dugun airea edo Zubietako baserrietan jaten diren arrautzak toxikoak direla zabaldu nahi dute.

Arrizabalagak irmo dio: “benetan toxikoa EH Bildu inposatzen saiatu zen hondakinen kudeaketa eredua izan zen. Isurketan, erakundeen blokeoan eta konfrontazio politikoan oinarritutako eredua. Horren aurrean, Gipuzkoa modernoa defendatzen dugu, Europarekin konprometitua, ekonomia zirkularra lehenesten duena eta bere hondakinak herritarrentzako energia erabilgarri bihurtzen dituena ".

Ingurumen-politikak ezin du demagogiaren edo oportunismoaren bahitua izan. Klima-aldaketaren aurkako borrokak erantzukizuna, zorroztasun teknikoa eta erabaki zailak hartzeko ausardia eskatzen ditu. Gipuzkoa da gaur Euskadin hondakinen balorizazioaren buru, PNVren lanari esker. Eta hala egiten du, epe laburreko interes politikoengatik aurrerapena geldiarazten saiatu zirenen oztopoen gainetik.

Lanean jarraituko dugu etorkizunari begira dagoen hondakinak kudeatzeko eredua finkatzeko, lurraldea Europako ingurumen-abangoardiaren mapan kokatzen duena. Gobernatzea erantzukizunez jokatzea baita, ez demagogiaz eta beldurra zabalduz oposizioa egitea.